Η επίλυση ηλεκτρονικά (on line) των υφιστάμενων διαφορών, υφίσταται σε κάποιες χώρες πάνω από είκοσι χρόνια και είναι γνωστή ως “η τεχνολογία της πληροφορίας και των επικοινωνιών και η εφαρμογή της κατά τη διάρκεια επίλυσης διαφορών”. Μάλιστα, αυτή η ψηφιακή τεχνολογία εμφανίστηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1990, όταν το ηλεκτρονικό εμπόριο είχε αρχίσει να ακμάζει.
Οι πρώτοι που άρχισαν να δοκιμάζουν τη μέθοδο αυτή, και τυγχάνουν τα καλύτερα παραδείγματα για το εν λόγω θέμα, ήταν μερικοί από τους μεγάλους διαδικτυακούς εμπόρους λιανικής πώλησης, όπως για παράδειγμα το e-Bay και το Paypal κ.α., οι οποίοι γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι αυτό το χαμηλού κόστους μέσο για την επίλυση των διαφορών, θα αποτελούσε ένα βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη της διαδικτυακής λιανικής. Αυτοί οι φορείς διαπίστωσαν, ότι θα τους διευκόλυνε η ύπαρξη ενός μέσου επίλυσης ενδεχόμενων διαφορών, το οποίο θα ήταν κατάλληλο για διεκδίκηση μικρών χρηματικών ποσών, ειδικά όταν τίθεται ζήτημα μεγάλης απόστασης μεταξύ των μερών που αντιδικούν. Ένας από τους πρώτους σχεδιαστές τέτοιου είδους προγραμμάτων επίλυσης διαφορών, ήταν ο Colin Rule, που έβαλε σε εφαρμογή ένα γρήγορο, εύκολο και χαμηλού κόστους μοντέλο επίλυσης διαφορών.

Ωστόσο, ο δρόμος προς την επίλυση διαφορών μέσω του διαδικτύου  ήταν στην αρχή αρκετά βραχώδης, μολονότι υπήρξε επιτυχής, για αυτούς που χρησιμοποίησαν την εν λόγω μέθοδο. Μετά την πρώτη εμφάνιση της, η επίλυση των διαφορών ηλεκτρονικά, επεκτάθηκε ταχέως, γεγονός που βοήθησε και η επικράτηση της ψηφιοποίησης που προέκυψε, και σήμερα, η διαδικτυακή επίλυση διαφορών ή όπως ονομάζεται “ODR”, έχει εξαπλωθεί ανά τω κόσμω και θα συνεχίσει να επεκτείνεται αναπόφευκτα καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας συνεχίζεται.
Ενδεικτικά, στην Ευρώπη, η ODR εφαρμόστηκε αρχικά για την επίλυση των εμπορικών διαφορών, πλέον όμως διατίθεται ως μέσο επίλυσης ζητημάτων εμπράγματων, οικογενειακών κ.α. Οι Κάτω Χώρες εφάρμοσαν πλατφόρμα ΗΕΔ για παρόμοιες διαφορές, πχ. Οικογενειακές, μισθωτικές κα. Στον Καναδά, πριν 2 έτη ξεκίνησε μία διαδικτυακή Υπηρεσία, όπου προσφέρονται παροχές, με κρατική χρηματοδότηση, σε πολίτες, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση με δωρεάν εργαλεία και με επιλογή λύσεων για τα καθημερινά τους νομικά ζητήματα, πάσης φύσης.

Το 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε μια Πλατφόρμα για την εναλλακτική επίλυση διαφορών καταναλωτικών διαφορών, σχετικά με αγαθά ή υπηρεσίες που αγοράζονται ηλεκτρονικά, με σχεδιασμό τέτοιο ώστε να επιτρέπεται η μέγιστη γεωγραφική και τομεακή κάλυψη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οδηγία έγκρισης της ΕΕ διασφαλίζει, ότι οι καταναλωτές της ΕΕ μπορούν να στραφούν στην ADR για όλες τις συμβατικές διαφορές τους πέραν των συνόρων, είτε πρόκειται για αγορές στο διαδίκτυο είτε όχι και διασφαλίζει τον σεβασμό των βασικών αρχών της ADR, ήτοι την αμεροληψία, διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και δικαιοσύνη.
Τα δε οφέλη των διαπολιτισμικών υπηρεσιών ADR / ODR συνίστανται στην αύξηση εμπιστοσύνης στις συναλλαγές μέσω διαδικτύου και διασυνοριακά, εφόσον πλέον οι διαφορές μπορούν να διευθετηθούν ηλεκτρονικά με έναν απλό, γρήγορο και οικονομικό τρόπο και συνεπώς με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται νέα νοοτροπία και κολτούρα εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών μεταξύ καταναλωτών και εμπόρων στην ΕΕ. Πολύ δε σημαντική παραμένει η με αυτό τον τρόπο δυνατότητα διατήρησης καλής φήμης των επιχειρήσεων και καλών σχέσεων με τους πελάτες, με βάση την αποτελεσματική και δίκαιη επίλυση των διαφορών.

Στον ιστότοπο αναφέρεται, ότι “η πλατφόρμα είναι φιλική προς το χρήστη, πολύγλωσση και προσβάσιμη σε όλους”. Η προσβασιμότητα είναι το κλειδί για την επιτυχία της πλατφόρμας. Δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις πληροφορικής για τους χρήστες του προγράμματος. Σύμφωνα με τον ιστότοπο, οποιαδήποτε διαφορά μπορεί να επιλυθεί σε 4 απλά βήματα, με τελικό ψήφισμα που εκδίδεται σε 90 ημέρες.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο, το 60% των πωλητών της ΕΕ δεν πωλούν ηλεκτρονικά σε άλλες χώρες λόγω των αντιληπτών δυσκολιών επίλυσης ενός προβλήματος από τέτοιες πωλήσεις. Το 40% των εμπόρων της ΕΕ δεν γνωρίζει την ADR. Το 30% γνωρίζει και είναι διατεθειμένο να το χρησιμοποιήσει. Το 15% θα ήθελε να το χρησιμοποιήσει, αλλά δεν είναι διαθέσιμο στον τομέα του.
Από την πλευρά του καταναλωτή, το 45% των καταναλωτών θεωρεί ότι είναι εύκολο να επιλυθούν οι διαφορές μέσω της ADR και το 70% είναι ικανοποιημένο από τον τρόπο αντιμετώπισης της καταγγελίας τους μέσω της ADR.

Πηγή: Άρθρο Marcy Einhorn στο NY Litigator, Spring 2018, Vol. 23, Νο. 1, που δημοσιεύθηκε από την Ένωση Δικαστικών Δικηγορικού Συλλόγου Νέας Υόρκης.

Όλγα Ν. Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω –Δ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ- GDPR/DPO ex