Ο Σεπτέμβρης, παραδοσιακά είναι μήνας ΔΕΘ εκτός από την νέα αρχή των Σχολείων. Όλη η καρδιά της Ελλάδας χτυπά στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης όπου φέτος τιμώμενη χώρα είναι η Αμερική.
Στο πλαίσιο λοιπόν της συγκυρίας αυτής, λαμβάνει χώρα μία εκδήλωση με θέμα «ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΗΠΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», η οποία εκδήλωση αποτελεί κοινή δράση σημαντικότατων φορέων, ΔΣΘ, ΟΠΕΜΕΔ, ΤΕΕ, ΟΕΕ, Ελληνοαμερικάνικο Επιμελητήριο, και φιλοξενεί μία ιδιαίτερη ομιλήτρια, την Αμερικανίδα Καθηγήτρια και Διαμεσολαβήτρια Nancy Shultz, της οποίας κύριο θέμα είναι η Διαμεσολάβηση, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, και η κοινολόγηση της γνώσης και εμπειρίας της από υποθέσεις που διαμεσολάβησε, τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία και τις προοπτικές του θεσμού στις ΗΠΑ.
Πάντα παρουσιάζει ενδιαφέρον η σύγκριση με χώρες που εφαρμόζουν τα ίδια συστήματα σε διάφορους τομείς. Και αυτό, γιατί μόνο με τη σύγκριση μπορούν να διαπιστωθούν οι καλές πρακτικές και να διαγραφούν ή τουλάχιστον να διορθωθούν τα λανθασμένα κομμάτια των εφαρμογών. Και όχι βεβαίως, για στείρα υιοθέτηση και μίμηση των εφαρμογών αυτών.
Ο θεσμός έχει αγκαλιαστεί θερμά, εδώ και αρκετά χρόνια, από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μαζί με τις ΗΠΑ αποτελούν την έννοια της Διαμεσολάβησης. Τα δικαστήρια στις χώρες αυτές δημιουργούν μία έντονη επιβάρυνση και επιλέγεται ο θεσμός για να αποφύγουν τις δαπάνες όμως και το δίκαιό στις χώρες αυτές επιβάλλει και μάλιστα με κυρώσεις, να ενημερωθούν τουλάχιστον για τη διαδικασία πριν προσφύγουν δικαστικά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το συνολικό σύστημα υποχρεωτικότητας στη διαμεσολάβηση δεν έγινε βέβαια δεκτό. Όμως, μετά από διεργασίες, το 2014 η οικογενειακή διαμεσολάβηση έγινε Υποχρεωτική στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς έρευνες έδειξαν, ότι κατά μείζονα λόγο η διαδικασία αυτή ήταν πιο αποτελεσματική. Υπάρχει λοιπόν, το σύστημα «ΜΙΑΜ» κατά το οποίο τα μέρη μίας οικογενειακής διαφοράς πρέπει υποχρεωτικά να ενημερωθούν για το θεσμό πριν συνεχίσουν στα δικαστήρια. Στις μέρες μας εξελίσσεται στη χώρα και το φαινόμενο της ηλεκτρονικής διαμεσολάβησης και αναμένονται ιδιαίτερες εξελίξεις για τις καταναλωτικές διαφορές .
Απέναντι, στη γείτονα Ιρλανδία, ψηφίστηκε νόμος το 2017, που υποχρεώνει τα μέρη να εξετάσουν τη διαμεσολάβηση ως εναλλακτικό μέσο επίλυσης διαφορών πριν την κατάληξη στη δικαστική οδό, με κυρώσεις και επιβαρύνσεις για το μέρος που δεν συμμετέχει, όπως επιβολή χρηματικής ποινής, δικαστικών εξόδων κλπ. Αρκετά μακριά μας και σε άλλη Ήπειρο, στη Βραζιλία, με τον Βραζιλιάνικο νόμο για τη διαμεσολάβηση το 2015, τέθηκε σε τροχιά διαμεσολάβησης και η εν λόγω χώρα, και μάλιστα τόσο της δικαστικής όσο και της εξωδικαστικής. Εισήχθη δε και η υποχρεωτική ρήτρα διαμεσολάβησης στα συμφωνητικά που υπογράφονται στη χώρα. Δεν παραλείπουμε φυσικά την Ιταλία μας, καθώς είναι η χώρα της οποίας το επιτυχές παράδειγμα ο Έλληνας νομοθέτης προσπάθησε να υιοθετήσει, με το μοντέλο του υποχρεωτικού προ-σταδίου, ήτοι της απόπειρας διαμεσολάβησης. Στην Ιταλία το 2017, εισήχθησαν στο θεσμό πάνω από 200.000 εκκρεμείς υποθέσεις, και περίπου οι μισές, ήτοι ποσοστό 42%, είχαν επιτυχή έκβαση.
Βρισκόμαστε, λοιπόν σε μία καμπή για το θεσμό της Διαμεσολάβησης, μετά από σχεδόν μία δεκαετία. Μία καμπή που θα κρίνει και το μέλλον του θεσμού στη χώρα μας. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι, ότι, μετά και τις νέες εξελίξεις πολιτικές και όχι μόνο, τα μάτια όλων στρέφονται στον επόμενο μήνα, μήνας ορόσημο για την έναρξη ισχύος του πιο πολυσυζητημένου άρθρου ενός Νόμου που ψηφίστηκε κάτω από ταραχώδεις συνθήκες και με πολλές και έντονες αντιδράσεις.
Όλγα Ν. Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Δ.Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ, GDPRspec./DPOexec.
