Η διεξαγωγή διεθνούς Διαμεσολάβησης απαιτεί προετοιμασία από πλευράς Διαμεσολαβητή, δηλαδή την εκπόνηση εκτίμησης των συγκρούσεων. Ο Διαμεσολαβητής έχει περισσότερες ευκαιρίες να αναλύσει την κατάσταση και να σχεδιάσει το κατάλληλο πλάνο Διαμεσολάβησης.

Υπάρχουν τέσσερα βασικά στοιχεία αξιολόγησης:

  • κατάρτιση σχεδίου για τα ενδιαφερόμενα μέρη
  • εξέταση του ιστορικού των συγκρούσεων
  • ανάλυση και διερεύνηση των πηγών σύγκρουσης
  • ανάλυση των αναγκών και των ενδιαφερόντων όλων των μερών.

Οι συμμετέχοντες στη σύγκρουση χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τους άμεσους και τους έμμεσους, δηλαδή όσων δεν εμπλέκονται άμεσα στη σύγκρουση, αλλά έχουν άτυπη επιρροή στην πορεία της Διαμεσολάβησης ή εκείνοι που θα συμμετάσχουν άμεσα στις αποφάσεις Διαμεσολάβησης και θα επηρεαστούν επίσης από τα αποτελέσματα της Διαμεσολάβησης.

Ορισμένες από τις διεθνείς υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής, περιλαμβάνουν εξαιρετικά σύνθετους οικογενειακούς δεσμούς και η κατανόηση της σημασίας τους έχει μεγάλη σημασία. Προκειμένου να δημιουργηθεί ο χάρτης (σχέδιο) των ενδιαφερομένων, ο Διαμεσολαβητής χρειάζεται συχνά ένα εργαλείο όπως το γενεόγραμμα, μια γραφική αναπαράσταση των γενεών σε μια οικογένεια που μοιάζει με ένα γενεαλογικό δέντρο.

Οι οικογενειακές συγκρούσεις συχνά αντιστοιχούν σε κάποιο είδος κλιμάκωσης που προκλήθηκε από ορισμένα γεγονότα στο παρελθόν. Προφανώς, τα μέρη θυμούνται και αντιλαμβάνονται διαφορετικά τις καταστάσεις αυτές και τη σημασία τους. Η βαθιά κατανόηση του ιστορικού και της πορείας μιας σύγκρουσης, βοηθά τον Διαμεσολαβητή, όχι μόνο να κατανοήσει την κατάσταση, και να διερευνήσει σημαντικές λεπτομέρειες σχετικά με τα κίνητρα και τις έννοιες των συμμετεχόντων, αλλά και να προσδιορίσει ορισμένες από τις κρίσιμες στιγμές μιας κλιμακούμενης διαδικασίας. Επιπλέον, η απόφαση για αποσαφήνιση ορισμένων παρελθόντων γεγονότων, μειώνει, μερικές φορές, τη συναισθηματική τάση που διευκολύνει περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Κάποια είδη Διαμεσολαβήσεων, όπως η Διαμεσολάβηση για την κληρονομική διαδοχή ή η οικογενειακή, συχνά επηρεάζονται περισσότερο από γεγονότα του παρελθόντος. Το παρελθόν συχνά εμφανίζεται με μεγάλη δύναμη, ειδικά όταν οι άνθρωποι πενθούν.

Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της διάγνωσης του προβλήματος, είναι να προσδιοριστούν οι αρχικές πηγές των συγκρούσεων. Ο «κύκλος συγκρούσεων» που αναζητά ο Chrisopher Moore είναι ένα εργαλείο που βοηθά στη διάγνωση του ιστορικού της σύγκρουσης.

Διακρίνει πέντε τύπους συγκρούσεων:

  • συγκρούσεις τιμών,
  • συγκρούσεις σχέσεων,
  • συγκρούσεις δεδομένων,
  • συγκρούσεις δομής και
  • συγκρούσεις συμφερόντων.

Με βάση αυτό, και με τις κατάλληλες υποδείξεις μπορεί να επιλυθεί η σύγκρουση.

Μερικοί από τους παράγοντες που συχνά δημιουργούν μια σύγκρουση, είναι αυτοί που διαμορφώνουν το ρυθμό της και εμποδίζουν τις πιθανές λύσεις, ιδίως εκείνες που αφορούν τη διεθνή επικοινωνία. Η προηγούμενη γνώση του Διαμεσολαβητή, σχετικά με τις πολιτισμικές διαφορές ενισχύει την κατανόηση των λόγων και της δυναμικής της κλιμάκωσης των συγκρούσεων.

Ο εντοπισμός των αναγκών και των συμφερόντων των μερών, αποτελεί βασική δεξιότητα, τόσο όσον αφορά την επίλυση των συγκρούσεων όσο και την εν γένει συνεργασία. Πρέπει να δημιουργηθούν χάρτες των αναγκών και των συμφερόντων, εάν η διαδικασία επίλυσης προβλημάτων αναμένεται να είναι μακροχρόνια. Η λύση πρέπει να ικανοποιήσει τις ανάγκες και των δύο μερών.

Η ταυτοποίηση των πραγματικών αναγκών του πελάτη επιτρέπει στον Διαμεσολαβητή να επεκτείνει το εύρος των πιθανών λύσεων, και ως εκ τούτου να παράσχει ακόμη πιο αποτελεσματική βοήθεια. Η χαρτογράφηση των μέγιστων αναγκών και συμφερόντων των μερών, αποτελεί την αφετηρία για την επεξεργασία των πιθανών λύσεων. Ταυτόχρονα, οι ανάγκες γίνονται τα κριτήρια για την αξιολόγηση των λύσεων.

Οι διαπραγματεύσεις, προσανατολισμένες στο πρόβλημα, σε αντίθεση με τις διαπραγματεύσεις θέσης, δίνουν την ευκαιρία να επιτευχθεί μια συναίνεση που να καλύπτει ανάγκες όλων των συμμετεχόντων. Ως αποτέλεσμα, τα μέρη φθάνουν σε μια ρεαλιστική, μακρόχρονη και αποδεκτή από όλους συναίνεση που προστατεύει τις σχέσεις όλων των μελών της οικογένειας μόνιμα.

Πηγή: (Βιβλιογραφία) Moore, Ch. W. (2014) The Mediation Process: Practical Strategies for Resolving Conflict (4th edition) Jossey-Bass

Όλγα Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω – Δ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ – DPO/GDPR expert.