Bullying ή αλλιώς σχολικός εκφοβισμός, ο εφιάλτης όλων των νέων, των μαθητών από την πρώιμη σχολική ηλικία, ακόμη και μέχρι τη φοιτητική τους ζωή.

Δεν είναι λίγα τα φαινόμενα βίας στα σχολεία και δεν είναι τωρινό το πρόβλημα αυτό. Ανέκαθεν υπήρχαν στα σχολεία ομάδες νέων που χρησιμοποιούσαν τη βία για να κερδίσουν μία κακώς εννοούμενη εξουσία μέσα από το φόβο, μόνο που παλαιότερα, λόγω έλλειψης ενημέρωσης και διάδοσης μέσω των σύγχρονων μέσων, δεν έβγαιναν στην επιφάνεια.

Πολλοί είναι οι λόγοι, για τους οποίους κάποιοι νέοι επιλέγουν να επιβληθούν στους υπολοίπους μέσω βίας και εκφοβισμού, και είναι τόσο ψυχολογικοί όσο και γενετικοί αλλά και κοινωνικοί. Σίγουρα μπορεί να αφορά και σε συμπεριφορές που κληρονομούνται από τους γονείς και κηδεμόνες τους.

Τα δε αποτελέσματα αυτής της συμπεριφοράς, πάντως, είναι καταστροφικά για τα θύματα του εκφοβισμού, ακόμη και όταν δεν είναι τόσο μοιραία όσο η αφαίρεση ζωής. Ακόμη, δηλαδή, και όταν το μπούλιν περιορίζεται σε πιο ασήμαντες συμπεριφορές, μπορεί, να έχει ως αποτέλεσμα, το θύμα να αποκτήσει συμπλέγματα κατωτερότητας, ανασφάλεια, κατάθλιψη, νευρική ανορεξία καθώς και αλλά επιβαρυντικά για το ίδιο φαινόμενα.

Πώς αντιμετωπίζεται όμως μία τόσο νοσηρή κατάσταση; Μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως ή θα ταράζει τα ήρεμα νερά της σχολικής ζωής κάποιων όχι τόσο «επιβλητικών» μαθητών που θα γίνονται στόχος των πιο «επιβλητικών» μαθητών; Υπάρχει τρόπος να περιορισθεί τουλάχιστο σε μεγάλο βαθμό το bullying;

Και όμως υπάρχει λύση και αυτή ονομάζεται Σχολική Διαμεσολάβηση!

Τί είναι η σχολική διαμεσολάβηση; Είναι µια διαδικασία, µέσα από την οποία οι συγκρούσεις, καυγάδες, εντάσεις και οχλήσεις µεταξύ µαθητών επιδιώκεται να επιλύονται µε ειρηνικό τρόπο, µε τη συνδροµή επιµορφωµένων εκπαιδευτικών και µαθητών – µεσολαβητών, που βοηθούν ώστε οι εµπλεκόµενοι να ακούσουν µε προσοχή και να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον.

Στόχος είναι να καταλήξουν σε µια συµφωνία για να µην επαναληφθεί επιθετική ή προσβλητική συµπεριφορά στο µέλλον.

Στην ουσία, οι ίδιοι οι μαθητές παίζουν το ρόλο του «ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗ» και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των συμμαθητών τους έχοντας υπόψη τους όλες τις αρχές της Βασικής Διαμεσολάβησης, του εναλλακτικού δηλαδή και εξωδικαστικού τρόπου επίλυσης διαφορών. Οι μαθητές αυτοί έχουν εκπαιδευτεί ειδικά για τον σκοπό της επίλυσης των διαφορών των συμμαθητών τους και εφόσον το πρόβλημα που υπάρχει εξεταστεί από τον εκπαιδευτικό, αναλαμβάνουν αυτοί τη διαμεσολάβηση. Η μέθοδος αυτή ήδη λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια, σε σχολεία που έχουν επιλεγεί να την εφαρμόσουν, πιλοτικά, με πολύ σημαντικά αποτελέσματα.

Η εκπαίδευση των μαθητών ώστε να αναλάβουν χρέη διαμεσολαβητή είναι πλήρης και προσομοιάζει με αυτή των ενηλίκων διαμεσολαβητών. Οι µαθητές/τριες που εκδηλώνουν ενδιαφέρον, παρακολουθούν ένα οµαδικό πρόγραµµα εκτός σχολικών ωρών, 12-15 συναντήσεων, µία φορά τη βδοµάδα.

Αν οι ενδιαφερόµενοι είναι περισσότεροι από 20-25, γίνεται επιλογή από τους εκπαιδευτικούς µέσα από συνεντεύξεις. Έπειτα ενηµερώνονται οι γονείς/κηδεµόνες των επιλεγµένων και ξεκινά η εκπαίδευση που έχει κυρίως βιωµατικό χαρακτήρα. Οι µαθητές γνωρίζονται µεταξύ τους και µαθαίνουν µέσα από ασκήσεις την αξία του να ακούς τους άλλους, να είσαι αντικειµενικός, να τους εµπιστεύεσαι και να κερδίζεις εµπιστοσύνη τους.

Η επιλογή μαθωτών ως διαμεσολαβητών γίνεται ανάµεσα στους µαθητές που ολοκλήρωσαν την εκπαίδευση και χαίρουν εµπιστοσύνης των συµµαθητών τους. Υπογράφουν συµφωνητικό για τη τήρηση των κανόνων (αντικειµενικότητας, εχεµύθειας κ.λπ.) και γίνεται νέα ενηµέρωση των γονέων/κηδεµόνων τους. Τα ονόµατα των µμεσολαβητών γίνονται γνωστά σε όλο το σχολείο.

Η μέθοδος αυτή της σχολικής διαμεσολάβησης αφορά όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ξεκινά να εφαρμόζεται στα Δημοτικά και φθάνει μέχρι τουλάχιστο το Λύκειο. Για να ξεκινήσει κάποιο πρόγραμμα Διαμεσολάβησης σε κάποιο σχολείο, πρέπει να συζητηθεί το θέµα στον σύλλογο διδασκόντων και να γίνει αποδεκτή η βασική αρχή της διαµεσολάβησης. Στη συνέχεια θα πρέπει να ορισθούν κάποιοι εκπαιδευτικοί ως υπεύθυνοι, που θα αναλάβουν, αφού εκπαιδευθούν οι ίδιοι, να εισηγηθούν τον τρόπο υλοποίησης της διαδικασίας. Η απόφαση αυτή θα πρέπει επίσης να τεθεί υπόψη των συλλόγων γονέων και των µαθητικών συµβουλίων.

Τα σχολεία που εφαρµόζουν το θεσµό αναφέρουν ότι στην αρχή γίνονται λίγες µεσολαβήσεις, αργότερα όµως αυξάνονται, µε την απόκτηση εµπειρίας και τη διάδοση της πρακτικής. Στις περισσότερες περιπτώσεις αναφέρεται ότι τηρείται η συµφωνία και τα δύο µέρη δεν επαναλαµβάνουν τη σύγκρουση ή την επιθετική συµπεριφορά. Επίσης, αναφέρεται µείωση στην επιβολή κυρώσεων και διάθεση των µαθητών να επιλύουν τις διαφορές τους µέσα από τη διαµεσολάβηση.

Όλγα Ν. Τσιπτσέ 

Δικηγόρος παρ’ Εφέταις – Διαμεσολαβήτρια αστικών/εμπορικών/οικογενειακών υποθέσεων και ηλεκτρονικής διαμεσολάβησης

 

Πρώτη Δημοσίευση: 13/6/2016 στην ενημερωτική ιστοσελίδα http://vimapress.gr

http://vimapress.gr/society/18708bullying

 

*Κάθε Δευτέρα η Όλγα Ν. Τσιπτσέ αρθρογραφεί στο www.vimapress.gr για το θεσμό της Διαμεσολάβησης.