Με το ν. 4512/2018 (ΦΕΚ 5/17-01-2018, τ. Α’), καθιερώθηκε, πλέον οριστικά, η Διαμεσολάβηση ως θεσμός και με το άρθρο 205 αυτού, καταργήθηκε κάθε αντίθετη διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικά θέματα και μόνον οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 3898/2010 διατηρούνται σε ισχύ. Μάλιστα στην αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού ρητά δηλώνεται ότι «οι νέες ρυθμίσεις που επέρχονται στον κλάδο της εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών με τη Διαμεσολάβηση, συνιστούν νέο σταθμό για την ισόρροπη προώθηση ενός πλήρους δικαιϊκού συστήματος, το οποίο συνδράμει σε μια ταχεία, αποτελεσματική, οικονομικά ορθότερη και εκσυγχρονισμένη με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές επιδιώξεις για την πρόσβαση στην δικαιοσύνη.». Η καινοτομία του νόμου αυτού συνίσταται στο ότι εκτός από τις δυνητικά υπαγόμενες στη Διαμεσολάβηση διαφορές, όπως ορίζονται στο άρθρο 180, καθορίζεται και η υποχρεωτικότητα υπαγωγής συγκεκριμένων ιδιωτικών διαφορών, αυτών του άρθρου 182, στη διαδικασία της Διαμεσολάβησης και μάλιστα με ποινή απαραδέκτου της συζήτησης του ενδίκου βοηθήματος ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου και με ημερομηνία ισχύος του άρθρου 182, από 17/10/2018.
Πρεσβεύω ακράδαντα ότι η προσφυγή στη Διαμεσολάβηση είναι εκούσια και στατιστικά έχει αποδειχθεί ότι η εκούσια προσφυγή έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχούς έκβασης έναντι της υποχρεωτικής, πλην όμως η ανάγκη προώθησης του θεσμού στην πράξη, -κάτι που δεν έχει επιτευχθεί σχεδόν επί μια δεκαετία-, επιβάλλει την, τουλάχιστον για κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, υποχρεωτική υπαγωγή. Σημειωτέον ότι το αν η υποχρεωτική προσφυγή σε Διαμεσολάβηση συνιστά περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη έχει ήδη κριθεί με αποφάσεις του ΕΔΔΑ (υπόθεση Momcilovic κατά Κροατίας της 26.3.2015) και του ΔΕΕ. (Alassini κ.λπ. C – 317/08, C – 318/08, C – 319/08, C – 320/08) και Menini C – 75/16).
Με την 34/28-6-2018 απόφαση της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, κρίθηκε κατά πλειοψηφία (21-17) ότι η θέσπιση με το ν. 4512/2018 της υποχρεωτικής Διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος, του άρθρου 6 παρ. 1 και 13 της ΕΣΔΑ, σε συνδυασμό με το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., καθόσον αφενός συνεπάγεται μια σοβαρή επιπρόσθετη δαπάνη, αφετέρου εμμέσως ο διάδικος οδηγείται στην υποχρεωτική αποδοχή της λύσης, που υποδεικνύει ο Διαμεσολαβητής, ιδίως δε ο οικονομικά ασθενέστερος, με αποτέλεσμα να στερηθεί χωρίς τη θέλησή του το φυσικό δικαστή, που του εγγυάται το Σύνταγμα και η ΕΣΔΑ. [1]
Με το άρθρο 19 του ν. 4566/2018 «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2015/637/ΕΕ του Συμβουλίου της 20ής Απριλίου 2015 (EEL 106/24.4.2015) και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 175/8-10-2018, τ. Α’), αναστέλλεται μέχρι την 16η Σεπτεμβρίου 2019, η εφαρμογή των διατάξεων περί υποχρεωτικής Διαμεσολάβησης. Στην αιτιολογική έκθεση της σχετικής τροπολογίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, αναφέρεται ότι η αναστολή αυτή επιβάλλεται ενόψει της γνωμοδότησης 34/2018 της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου και προκειμένου να υπάρξει καλύτερη προετοιμασία των σχετικών διαδικασιών, καθώς και διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του νόμου.
Συνεχίζεται …
[1] Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Προτάσεις για ένα σύγχρονο δικαστικό σύστημα, Εκδόσεις διαΝΕΟσις, Φεβρουάριος 2019
Βασιλική Δημ. Σκορδάκη
Δικηγόρος Αρείου Πάγου & Συμβουλίου της Επικρατείας, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών – Solicitor Αγγλίας & Ουαλίας
