Τα τελευταία τριάντα χρόνια, είναι πλέον γεγονός ότι οι εναλλακτικές μέθοδοι επίλυσης διαφορών προτιμώνται όλο και περισσότερο σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους επίλυσης των διαφορών.
Αντί για την επίλυση των διαφορών ενώπιον των δικαστηρίων, τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν στη διάθεσή τους ποικίλες μεθόδους που έχει αποδειχθεί ότι ελαφρύνουν τον φόρτο εργασίας των δικαστηρίων.
Είναι σημαντικό ότι ένας από τους πρωταρχικούς σκοπούς των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών είναι να παρέχει στα μέρη ένα συναινετικό κλίμα, έτσι ώστε οι διαφορές να μπορούν να επιλυθούν με εποικοδομητικό τρόπο, γρήγορα και αποτελεσματικά.
Μεταξύ αυτών των εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών, η Διαμεσολάβηση ξεχωρίζει ως ένα ευέλικτο όχημα, που διεξάγεται υπό την καθοδήγηση ενός ανεξάρτητου και αμερόληπτου τρίτου μέρους που ονομάζεται Διαμεσολαβητής.
Η Διαμεσολάβηση παρέχει ευκαιρίες που δεν μπορεί να επιτευχθούν στο δικαστήριο, δηλαδή αποτροπή ενδεχόμενων προβλημάτων επικοινωνίας με το άλλο μέρος, επιτρέποντας έτσι να συζητούνται τα προβλήματα και να αποκαλυφθούν σημεία που μπορούν να οδηγήσουν σε μια διευθέτηση.
Η διαδικασία της Διαμεσολάβησης γίνεται σε εθελοντική βάση, που σημαίνει ότι τα μέρη λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις και ο Διαμεσολαβητής δεν έχει την εξουσία να λάβει οποιαδήποτε απόφαση. Για το λόγο αυτό, η Διαμεσολάβηση προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των παραδοσιακών της ασκήσεως προσφυγής.
Η Διαμεσολάβηση είναι ταχύτερη από τη διαδικασία της άσκησης προσφυγής, η οποία συνήθως διαρκεί χρόνια. Αναζητώντας επίλυση των διαφορών σε συντομότερο χρονικό διάστημα, επιτρέπει στα μέρη να διατηρήσουν τους πόρους τους, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια μιας μακράς δικαστικής διαδικασίας. Η Διαμεσολάβηση συνήθως ολοκληρώνεται μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, από τη σκοπιά της οικονομίας της διαδικασίας, το κόστος της Διαμεσολάβησης είναι χαμηλότερο από το κόστος της δικανικής διαδικασίας, όπως τα τέλη της ασκήσεως της προσφυγής, αμοιβές εμπειρογνώμονα ή έξοδα μάρτυρα, τα οποία θα πρέπει να καταβληθούν κατά την έναρξη της υπόθεσης. Ομοίως, κατά τη μακρά διαδικασία της δίκης, τα μέρη δαπανούν σημαντικό χρόνο και ανθρώπινο δυναμικό, ενώ κατά τη διαδικασία της Διαμεσολάβησης ο χρόνος αυτός είναι πολύ λιγότερος.
Η Διαμεσολάβηση, όπως υποδηλώνει το όνομά της, μπορεί να βοηθήσει τα μέρη να προστατεύσουν τη μεταξύ τους σχέση και να παράξει πολύ καλύτερα αποτελέσματα.
Το νομικό πλαίσιο της Διαμεσολάβησης στο τουρκικό νομικό σύστημα
Η Διαμεσολάβηση εισήχθη στο τουρκικό νομικό σύστημα με τη ψήφιση του νόμου για τη Διαμεσολάβηση σε νομικές διαφορές ( «LMLD») «Νο 6325» στις 22 Ιουνίου 2012. Εκτός από αυτή την πρωτογενή νομοθεσία, ο Κανονισμός σχετικά με το δίκαιο της Διαμεσολάβησης δημοσιεύθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2013, ως παράγωγο δίκαιο.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κανονισμού για LMLD, προκειμένου να διεξάγει τη Διαμεσολάβηση, ο Διαμεσολαβητής πρέπει να λάβει σχετική εκπαίδευση. Αφού περάσει τις γραπτές και προφορικές εξετάσεις Διαμεσολάβησης από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, τότε θα πρέπει να εγγραφεί στο μητρώο των Διαμεσολαβητών που τηρείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Αρχές του Εθελοντισμού και Ισότητας
Το άρθρο 5 του Κανονισμού για LMLD ρυθμίζει τις αρχές του Εθελοντισμού και της Ισότητας στη διαδικασία Διαμεσολάβησης. Σύμφωνα με αυτό τα μέρη είναι ελεύθερα να προσφύγουν σε Διαμεσολαβητή, προκειμένου να συνεχίσει, να οριστικοποιήσει ή να τερματίσει τη διαδικασία επίλυσης διαφοράς. Τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να ολοκληρωθεί μια τέτοια διαφορά, κυρίως μέσω της Διαμεσολάβησης. Τα μέρη μπορούν να τερματίσουν τη διαδικασία της Διαμεσολάβησης σε κάθε στάδιο των διαπραγματεύσεων.
Τα μέρη πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα τόσο κατά τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Ένα μέρος δεν μπορεί να στερηθεί της συμμετοχής σε διαδικασία Διαμεσολάβησης ή της ικανότητάς του να διεκδικήσει αξιώσεις.
Απόρρητο
Το απόρρητο ρυθμίζεται από το άρθρο 6 του Κανονισμού για LMLD. Κατά συνέπεια, εκτός αν αποφασίσουν διαφορετικά τα μέρη, ο Διαμεσολαβητής είναι υποχρεωμένος να κρατήσει μυστική κάθε πληροφορία και έγγραφα και άλλα εμπιστευτικά στοιχεία που έχουν υποβληθεί σε αυτόν ή σε άλλους που ελήφθησαν δεόντως. Εκτός αν άλλως συναινέσουν, τα μέρη και οι νόμιμοι εκπρόσωποί τους, υποχρεούνται επίσης να τηρούν την αρχή αυτή.
Η αμεροληψία των Μεσολαβητών
Σύμφωνα με τον Κανονισμό για LMLD, ένας Διαμεσολαβητής ενεργεί με αμεροληψία κατά τη διεξαγωγή της Διαμεσολάβησης και δεν μπορεί να εμφανίζει στάση και συμπεριφορά που προκαλεί οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με την αμεροληψία του.
Kαταγγελία της Διαμεσολάβησης
Σύμφωνα με τον Κανονισμό, η Διαμεσολάβηση θα ολοκληρωθεί σε περίπτωση που:
- Τα μέρη έχουν φθάσει σε συμφωνία σχετικά με το θέμα της διαφοράς,
- Αφού ληφθεί η άποψη των μερών, αν ο Διαμεσολαβητής έχει αξιολογήσει ότι είναι άκαρπο να καταβάλει περαιτέρω προσπάθειες για τη Διαμεσολάβηση
- Εάν ένα συμβαλλόμενο μέρος έχει ενημερώσει τον αντισυμβαλλόμενο ή τον Διαμεσολαβητή ότι αποσύρεται από τη διαδικασία της Διαμεσολάβησης,
- Αν τα μέρη συναινετικά έχουν καταγγείλει τη διαδικασία της Διαμεσολάβησης.
- Αν η διαφορά δεν είναι πρόσφορη για Διαμεσολάβηση ή έχει καθοριστεί ότι έχει σχέση με αδίκημα που δεν επιλύεται με Διαμεσολάβηση βάσει του ποινικού νόμου: 5271.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό, η συμφωνία που επιτεύχθηκε με την ολοκλήρωση της διαδικασίας Διαμεσολάβησης θα πρέπει να υπογραφεί από τα συμβαλλόμενα μέρη και τον Διαμεσολαβητή.
Αν τα μέρη έχουν έρθει φτάσει σε συμφωνία στο τέλος της Διαμεσολάβησης, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν η συμφωνία αυτή να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα και να θεωρείται ως δικαστική απόφαση.
Ποια είδη διαφορών μπορεί να υπαχθούν σε Διαμεσολάβηση;
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Κανονισμού για LMLD, οι διαφορές ιδιωτικού δικαίου που προκύπτουν από ενέργειες και πράξεις τις οποίες τα μέρη μπορούν να αποφασίσουν ελεύθερα, είναι επιλέξιμες για τη Διαμεσολάβηση. Ο Κανονισμός ειδικά τονίζει ότι κάθε αξίωση σχετική με ενδοοικογενειακή βία δεν μπορεί να υπαχθεί σε Διαμεσολάβηση.
Υποχρεωτική Διαμεσολάβηση στο τουρκικό νομοθετικό σύστημα
Διαμεσολάβηση σε Εργατικές Διαφορές
Ο νέος νόμος για τις εργατικές διαφορές και εργατικά δικαστήρια ( «LLC») «No: 7036» τέθηκε σε ισχύ στις 25/10/2017 με την εισαγωγή μιας επαναστατικής κίνησης στην τουρκική νομοθεσία και την πρακτική των εργατικών διαφορών. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του LLC, είναι υποχρεωτικό να διεξάγεται Διαμεσολάβηση πριν κατατεθεί προσφυγή για απαιτήσεις αξιώσεων και αποζημιώσεων που απορρέουν από το νόμο, αναφορικά με συλλογικές ή ατομικές συμβάσεις εργασίας ή απαιτήσεις επαγγελματικής επανένταξης.
Σύμφωνα με το άρθρο, η διαδικασία μεσολάβησης θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε τρεις εβδομάδες, αλλά λαμβάνοντας υπόψη την πορεία των γεγονότων ο Διαμεσολαβητής μπορεί να παρατείνει την περίοδο αυτή για μία επιπλέον εβδομάδα.
Ένα Κέντρο Διαμεσολάβησης στην καρδιά του Βοσπόρου:
Κέντρο Διαιτησίας Κωνσταντινούπολης (ISTAC), Υπηρεσίες Διαμεσολάβησης
Όντας ένας ανεξάρτητος και αμερόληπτος οργανισμός που παρέχει υπηρεσίες επίλυσης διαφορών, το ISTAC προσφέρει επίσης υπηρεσίες Διαμεσολάβησης, σύμφωνα με τους Κανόνες Διαμεσολάβησης ISTAC, παράλληλα με τις υπηρεσίες διαιτησίας, ο οποίος χάρη στην καλή οργάνωσή του και το ικανό προσωπικό, παρέχει λειτουργικές και εποικοδομητικές υπηρεσίες Διαμεσολάβησης σε τούρκους και αλλοδαπούς φορείς.
Για την επίλυση των διαφορών με Διαμεσολάβηση στο ISTAC, απαιτείται μια συμφωνία Διαμεσολάβησης ή ρήτρα Διαμεσολάβησης στη σχετική σύμβαση που αφορά τη διαφορά σύμφωνα με τους Κανόνες Μεσολάβησης ISTAC.
Αν τα μέρη δεν έχουν κάνει συμφωνία για Διαμεσολάβηση ή δεν περιλαμβάνεται ρήτρα Διαμεσολάβησης στη μεταξύ τους σύμβαση, μπορεί εκούσια να αρχίσει η διαδικασία της Διαμεσολάβησης, σύμφωνα με τους Κανόνες Μεσολάβησης ISTAC.
Άρθρο των Δικηγόρων Abdulkadir Güzeloglu και Tarik Kurban στη Mondaq
Μετάφραση Βένια Παπαθανασοπούλου, Δικηγόρος Διαμεσολαβήτρια
