Σύμφωνα με το άρθρο 189 παρ. 2 Ν. 4512/2018, ο Διαμεσολαβητής είναι καταρχήν υποχρεωμένος να παραμένει ουδέτερος ως προς το αποτέλεσμα της Διαμεσολάβησης και δεν επιτρέπεται να κατευθύνει τα μέρη και να τους επιβάλλει τη λύση που ο ίδιος προκρίνει. Ωστόσο, δύναται να διατυπώνει τη προσωπική του άποψη, η οποία δεν είναι δεσμευτική, εφόσον όλα τα μέρη το επιθυμούν. Ο νέος νόμος εισάγει, έστω κατ’ εξαίρεση, τη δυνατότητα αξιολόγησης της υπόθεσης από τον Διαμεσολαβητή. Είναι, κατά συνέπεια, σημαντικό, εφόσον τα ενδιαφερόμενα μέρη επιθυμούν κάτι τέτοιο, να γνωρίζουν πότε αλλά και πώς ο Διαμεσολαβητής που θα επιλέξουν θα προβεί στην αξιολόγηση της υπόθεσης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση του D. Scott Gurney της εταιρείας Frost Brown Todd LLC:
«Στο σύγχρονο περίπλοκο επιχειρηματικό περιβάλλον οι περιστασιακές διαφωνίες είναι αναπόφευκτες. Δεν είναι μυστικό ότι οι παρατεταμένες συγκρούσεις μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή της διοίκησης μιας εταιρείας και να καταστρέψουν τις σχέσεις. Η Διαμεσολάβηση μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση επιχειρηματικών διαφορών γρήγορα και οικονομικά, ελαχιστοποιώντας την επιβάρυνση των σχέσεων. Η επιλογή του σωστού Διαμεσολαβητή μπορεί να αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα επιτυχούς Διαμεσολάβησης.
Ως νέος δικηγόρος στα τέλη της δεκαετίας του 1980, εκπαιδεύτηκα να εξετάζω τους πιθανούς Διαμεσολαβητές σε μια υπόθεση θέτοντάς τους το ερώτημα εάν υιοθετούσαν «διευκολυντική (facilitative)» ή «αξιολογητική (evaluative)» προσέγγισή. Η διευκολυντική προσέγγιση επικεντρώνονται στη διαδικασία της Διαμεσολάβησης και στα υποκείμενα συμφέροντα των μερών [επίτευξη λύσεων «win/win» και «επέκταση της πίτας (expanding the pie)»]. Οι «διευκολύνοντες» Διαμεσολαβητές συνήθως καθοδηγούν την επικοινωνία, θέτουν ερωτήσεις και μεταφέρουν τις προτάσεις και τις αντιπροτάσεις των μερών, αλλά δεν αξιολογούν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία των αξιώσεων. Αντίθετα, οι «αξιολογούντες» Διαμεσολαβητές, που μερικές φορές καλούνται «καθοδηγούντες» Διαμεσολαβητές, επικεντρώνονται περισσότερο στην ουσία της υπόθεσης και στα αντιτιθέμενα νομικά δικαιώματα των μερών. Οι «αξιολογούντες» Διαμεσολαβητές παρέχουν ουσιαστική ανατροφοδότηση σχετικά με τα τιθέμενα ζητήματα, ενώ ενδέχεται να προβούν και σε προβλέψεις σχετικά με την πιθανή έκβαση μιας δίκης.
Αν και το δίλημμα «διευκόλυνση έναντι αξιολόγησης» εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, μια εις βάθος εξέταση είναι πάντα χρήσιμη, όταν ο δικηγόρος εξετάζει πιθανούς Διαμεσολαβητές. Πολλοί Διαμεσολαβητές χρησιμοποιούν τόσο τεχνικές διευκόλυνσης όσο και τεχνικές αξιολόγησης. Δεδομένου ότι η αξιολόγηση εκ μέρους του Διαμεσολαβητή μάλλον είναι αναμενόμενη και αναγκαία σε κάποιο βαθμό στις περισσότερες Διαμεσολαβήσεις επιχειρηματικών διαφορών, ιδίως σε περιπτώσεις συνηθισμένων διαφορών που αφορούν χρηματικές αξιώσεις, είναι σκόπιμο ο δικηγόρος να ρωτά τους προτεινόμενους Διαμεσολαβητές πότε, με ποιον τρόπο και υπό ποιες συνθήκες συνήθως διατυπώνουν τις απόψεις τους κατά τη διαδικασία Διαμεσολάβησης.»
Πηγή: https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=ca6e95b8-c7e0-4903-833a-8334c9a0fdbf
Βασιλική Κουμπλή
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
