Η.Π.Α.: Εγκατάσταση κέντρου υποδοχής αστέγων,
συνεργασία με την τοπική κοινωνία και τις επιχειρήσεις με Διαμεσολάβηση
1994 – 1995: Σε μία υπόθεση που αποτελεί, πλέον, βιβλιογραφική αναφορά στις Η.Π.Α. και παράδειγμα προς μίμηση για την ομαλή εγκατάσταση ενός Κέντρου Υποδοχής Αστέγων σε μία επαρχιακή πόλη, εφαρμόστηκε επιτυχώς επί εξάμηνο Διαμεσολάβηση μεταξύ της Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης, που προγραμμάτιζε την εγκατάσταση και λειτουργία του Κέντρου, της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών επιχειρήσεων.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η υποδοχή των αστέγων στην Αμερικανική Πολιτεία της Pennsylvania γινόταν χωρίς σταθερές δομές και με κυλιόμενη και προσωρινή ανάληψη από διάφορες Εκκλησιαστικές οργανώσεις, οι οποίες όμως δεν διέθεταν χώρους αποκλειστικά για το σκοπό αυτό.
Για την κάλυψη των αναγκών υποδοχής, σίτισης και συμβουλευτικής υποστήριξης προς τους αστέγους, το 1994 η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση «Safe Harbor» αποφάσισε να λειτουργήσει μόνιμο κέντρο υποδοχής τους, το οποίο θα ήταν ανοικτό σε 24ωρη βάση, σε αναμορφωμένο παλαιό χώρο στάθμευσης (parking), ο οποίος βρισκόταν κοντά στην εμπορική ζώνη του κέντρου της πόλης. Η απόφαση αυτή προκάλεσε σημαντικές αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία και τους καταστηματάρχες. Οι προσπάθειες της Οργάνωσης να συναντήσει τις τοπικές επιχειρήσεις και τους περιοίκους και να καθησυχάσει τις ανησυχίες τους απέτυχαν και προκλήθηκε μεγαλύτερη ένταση. Κατόπιν αυτών, η τοπική Κοινότητα προσκάλεσε όλους τους εμπλεκομένους στη διαδικασία (την Οργάνωση, το Σύλλογο των Καταστηματαρχών, τους περιοίκους) να συμμετάσχουν σε Διαμεσολάβηση, για να βρουν κοινά αποδεκτές λύσεις.
Η Διαμεσολάβηση διήρκεσε συνολικά έξι μήνες και πραγματοποιήθηκε με τέσσερις κοινές συναντήσεις των εμπλεκομένων και πολλές κατ’ ιδίαν συναντήσεις ορισμένων εξ αυτών με τους τρεις Διαμεσολαβητές, που την είχαν αναλάβει.
Οι πρώτες διαπιστώσεις από τη διαδικασία αυτή ήταν ότι οι περίοικοι και οι καταστηματάρχες φοβούνταν κυρίως τον κίνδυνο ανάπτυξης της εγκληματικότητας στην περιοχή, λόγω της εγκατάστασης του κέντρου υποδοχής. Επιθυμούσαν επίσης να είναι σταδιακή η 24ωρη λειτουργία του και όχι άμεση, όπως προγραμματιζόταν, ούτως ώστε να έχει το χρόνο να προετοιμαστεί μία πολιτική συνεργασίας με την τοπική αστυνομία και την τοπική κοινωνία για την αποτροπή της εγκληματικότητας.
Μέσα από περισσότερες συναντήσεις και βήματα καταγραφής των ανησυχιών και των απόψεων όλων, εύρεσης κοινών λύσεων και συνεντεύξεων με όσους διατηρούσαν ακόμα επιφυλάξεις για την κάλυψη και αυτών, διαμορφώθηκε μία τελική συνολική συμφωνία, με λεξιλόγιο, που αποτύπωνε το κλίμα καλής πίστης, το οποίο είχε σταδιακά διαμορφωθεί. Η Οργάνωση συμφώνησε να ξεκινήσει αργότερα τη λειτουργία του Κέντρου σε 24ωρη βάση και, όταν αυτή πραγματοποιήθηκε, τέσσερα έτη μετά, η τοπική κοινωνία είχε ήδη διαπιστώσει ότι το κέντρο λειτουργούσε ομαλά και χωρίς επιβάρυνση της εγκληματικότητας, οπότε δεν υπήρξαν αντιδράσεις αλλά αντιθέτως το κέντρο έχαιρε ήδη της υποστήριξης της τοπικής κοινωνίας και των επιχειρήσεων, επιδεικνύοντας το ευαίσθητο πρόσωπο της πόλης προς τους άστεγους συνανθρώπους της.
Αυτή η περίπτωση Διαμεσολάβησης χαρακτηρίζεται ως παράδειγμα προς μίμηση στις Η.Π.Α. για την ομαλή ένταξη ενός κέντρου υποδοχής αστέγων σε μία τοπική κοινωνία. Είναι, επίσης, παράδειγμα και για άλλα κράτη, που δημιουργούν τέτοιες ή ανάλογες δομές υποδοχής ομάδων με διαφορετική κοινωνική και οικονομική, εθνική ή πολιτισμική προέλευση, για τη χρήση της Διαμεσολάβησης ως εργαλείο διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες και ομαλής ένταξης των δομών αυτών στο περιβάλλον τους.
Η σύγχρονη εποχή είναι μία εποχή μεταβολών και κινητικότητας πληθυσμών, η οποία γεννά εύλογη ανασφάλεια και κοινωνική ανησυχία. Η Διαμεσολάβηση αποτελεί μοναδικό εργαλείο λύσεων, προσαρμοσμένων στις σύγχρονες ανάγκες για ελαστικές και πολυσυλλεκτικές λύσεις, για κοινωνικό και ενίοτε πολυπολιτισμικό διάλογο, με γνώμονα το σεβασμό των τοπικών κοινωνιών υποδοχής, την κάλυψη των δραματικών αναγκών των μετακινούμενων και την προστασία της συνολικής κοινωνικής ειρήνης.
Σπύρος Αντωνέλος
Δικηγόρος – Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής –
Εκπαιδευτής Διαμεσολαβητών και Δικηγόρων στη Διαμεσολάβηση