Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO), με έδρα τη Γενεύη, διαθέτει Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας, το οποίο έχει καταρτίσει Κανόνες Διαιτησίας και Κανόνες Διαμεσολάβησης. Η επιλογή του εν λόγω Κέντρου για τη διεξαγωγή Διαμεσολάβησης συνεπάγεται την αποδοχή της εφαρμογής των Κανόνων, που το ίδιο έχει θεσπίσει σχετικά. Τα θέματα, τα οποία μπορεί να προκύψουν λόγω της παρέκκλισης των κανόνων αυτών από εκείνους που διέπουν τη Διαμεσολάβηση σε ένα συγκεκριμένο κράτος, που με κάποιον τρόπο συνδέεται με την εκάστοτε διαφορά, που υποβάλλεται σε διαμεσολάβηση, είναι ποικίλα και πολλές φορές σημαντικά.

Κομβικό είναι το θέμα της εκτέλεσης του συμφωνητικού που, ενδεχομένως, προκύπτει από τη Διαμεσολάβηση. Και αυτό διότι, εάν η Διαμεσολάβηση έχει διεξαχθεί χωρίς να τηρηθούν οι βασικές διατάξεις της Νομοθεσίας του εν λόγω Κράτους, το συμφωνητικό ενδέχεται να μην αποτελεί ή να μην μπορεί να κηρυχθεί εκτελεστός τίτλος στο συγκεκριμένο Κράτος. Παραδείγματος χάριν, εάν η Διαμεσολάβηση, η οποία πραγματοποιήθηκε με εφαρμογή των κανόνων διαμεσολάβησης του WIPO, δεν διεξήχθη από διαμεσολαβητή εκπαιδευμένο, πιστοποιημένο και διαπιστευμένο σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 3898 / 2010, το συμφωνητικό, με το οποίο θα επιλυθεί ενδεχομένως η διαφορά, δεν θα αποτελεί τίτλο εκτελεστό στην Ελλάδα.

Τα θέματα πάντως αυτά δεν επηρεάζουν, καταρχήν, τη δυνατότητα να επικαλεστεί κανείς «Best Practices» Διαμεσολάβησης ανατρέχοντας σε διαφορές, που επιλύθηκαν από το Κέντρο Διαμεσολάβησης του WIPO, όπως αυτές που ακολουθούν.

1. ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ .

Μια εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών τεχνολογίας, δικαιούχος διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε τρεις ηπείρους, κατέστησε γνωστή μια κατοχυρωμένη ευρεσιτεχνία της σε κάποιο μεγάλο κατασκευαστή τεχνολογικών προϊόντων, στο πλαίσιο σύμβασης συμβουλευτικών υπηρεσιών, την οποία υπέγραψε μαζί του. Με τη σύμβαση, δεν γινόταν ούτε μεταβίβαση της ευρεσιτεχνίας, ούτε παροχή άδειας χρήσης της στον κατασκευαστή. Όταν ο κατασκευαστής άρχισε να πωλεί προϊόντα, που η εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών ισχυριζόταν ότι περιλαμβάνονται στην ευρεσιτεχνία, για την οποία είχε λάβει το σχετικό δίπλωμα, η εν λόγω εταιρεία απείλησε να αρχίσει δικαστική διαδικασία κατά του αντισυμβαλλόμενού της κατασκευαστή, λόγω παράβασης των δικαιωμάτων της, που απέρρεαν από το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, σε όλα τα Κράτη, όπου η εταιρεία αυτή ήταν κάτοχος διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

Τα μέρη άρχισαν να διαπραγματεύονται τη χορήγηση δικαιώματος χρήσης (license ) του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, με τη συνδρομή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, αλλά δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με την αμοιβή (royalty ), που θα κατέβαλε ο κατασκευαστής, καθώς οι ζημίες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, που επικαλλείτο η εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών λόγω της μέχρι τότε παράβασης – κατ ‘εκείνη – των διανοητικών δικαιωμάτων της, υπερέβαιναν σημαντικά το ποσό, το οποίο ο κατασκευαστής ήταν διατεθειμένος να προσφέρει.

Οι ενδιαφερόμενοι υπέβαλαν την διαφορά τους σε Διαμεσολάβηση, σύμφωνα με τους κανόνες του WIPO. Το Κέντρο Διαιτησίας και Διαμεσολάβησης του WIPO τούς πρότεινε Διαμεσολαβητές με ειδική εμπειρία σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας και στην σχετική τεχνολογία. Τα μέρη επέλεξαν έναν από αυτούς τους Διαμεσολαβητές, ο οποίος διεξήγαγε συναντήσεις επί δύο ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων τα ενδιαφερόμενα μέρη κατέληξαν σε επίλυση της διαφοράς. Επίλυση, η οποία δεν κάλυπτε μόνο το θέμα της αμοιβής, αλλά περιελάμβανε και συμφωνία σχετικά με μελλοντικές συμβάσεις παροχής υπηρεσιών μεταξύ των μερών .

Έτσι, η Διαμεσολάβηση υπήρξε αποτελεσματική, μετατρέποντας μία εχθρική κατάσταση, κατά την οποία οι ενδιαφερόμενοι ήταν έτοιμοι να αρχίσουν μακροχρόνια και δαπανηρή δικαστική διαδικασία, σε μία ομαλή κατάσταση επαγγελματικής συνεννόησης, στην οποία οι ενδιαφερόμενοι πέτυχαν να συνάψουν συμφωνία, αρμόζουσα στα επαγγελματικά συμφέροντα και των δύο μερών, διασφαλίζοντας την επικερδή χρήση της τεχνολογίας στο πλαίσιο της εξυπηρέτησης αυτών των συμφερόντων.

2. ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΕ ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΜΕΝΩΝ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (COPYRIGHT) ΜΕ ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑΣ.

Εκδοτικός οίκος σύναψε συμφωνία με εταιρεία λογισμικού για την ανάπτυξη ενός νέου ιστότοπου. Το έργο έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός ενός έτους. Η συμφωνία περιείχε ρήτρα περί υπαγωγής των διαφορών στη Διαμεσολάβηση του WIPO και, σε περίπτωση μη επίλυσης εντός 60 ημερών, πρόβλεψη περί υποβολής τους στην ταχεία διαιτησία του WIPO .

Μετά από 18 μήνες, ο εκδοτικός οίκος δεν ήταν ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες του κατασκευαστή, γι’ αυτό αρνήθηκε να πληρώσει και απείλησε ότι θα καταγγείλει τη σύμβαση και θα ζητήσει αποζημίωση. Τελικά, ο εκδοτικός οίκος υπέβαλε αίτηση για Διαμεσολάβηση στον WIPO και, παρά το γεγονός ότι οι ενδιαφερόμενοι απέτυχαν στην εξεύρεση επίλυσης της διαφοράς τους, η Διαμεσολάβηση τους επέτρεψε να εντοπίσουν τα θέματα, που ήταν σημαντικά για αυτούς, στα οποία και επικεντρώθηκαν και τα οποία εξετάστηκαν στην ταχεία διαιτησία, που ακολούθησε.

3. ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ / ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ.

Προγραμματιστής, με έδρα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, χορήγησε άδεια χρήσης ( license) εφαρμογών λογισμικού σε Ευρωπαίο προμηθευτή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Η σχετική σύμβαση περιείχε ρήτρα περί υπαγωγής των διαφoρών στη Διαμεσολάβηση του WIPO, την οποία, σε περίπτωση μη επίλυσης, θα ακολουθούσε ταχεία διαιτησία του WIPO.

Αργότερα προέκυψε διένεξη για το κατά πόσον ο δικαιοδόχος της άδειας (licensee) εδικαιούτο να επιτρέπει σε κάποιες συνδεδεμένες με αυτόν επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στο λογισμικό και κατά πόσον οφειλόταν πρόσθετη αμοιβή στον προγραμματιστή (licensor), σε σχέση με τη χρήση του λογισμικού από τους εν λόγω τρίτους. Η διαφορά υποβλήθηκε σε Διαμεσολάβηση του WIPO.

Λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια, που είχαν καθορίσει τα μέρη, το Κέντρο πρότεινε ως Διαμεσολαβητές διάφορους υποψήφιους με εμπειρία στον τομέα χορήγησης αδειών λογισμικού και διορίστηκε Διαμεσολαβητής σύμφωνα με τα κριτήρια των μερών. Οι συνεδρίες Διαμεσολάβησης πραγματοιποιήθηκαν σε χώρο, που ήταν κατάλληλος και για τις δύο πλευρές. Οι ενδιαφερόμενοι κατάρτισαν ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο εργασίας, σχετικά με τη διαδικασία της Διαμεσολάβησης και επέλυσαν αρκετά σημεία της διαφοράς. Αξιοποιώντας κάποιες από τις επιλογές, που προέκυψαν κατά τη Διαμεσολάβηση, τα ενδιαφερόμενα μέρη, μετά τη λήξη της, που δεν οδήγησε σε πλήρη επίλυση της διαφοράς, συνέχισαν απ’ ευθείας τις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις, προκειμένου να διευθετηθούν τα μη επιλυθέντα θέματα. Η ταχεία διαιτησία του WIPO δεν χρειάστηκε να λάβει χώρα.

4. ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ.

Μία γαλλική και μία γερμανική εταιρεία συνήψαν σύμβαση για την ανάπτυξη ανθρώπινου αντισώματος, για τη θεραπεία σοβαρής ασθένειας. Δύο έτη αργότερα, μία αμερικανική εταιρεία αγόρασε τη γαλλική εταιρεία. Στη συνέχεια, ισχυριζόμενη ότι η αμερικανική εταιρεία δεν προέβη στην καταβολή ορισμένων πληρωμών, που προέβλεπε η σύμβαση συνεργασίας, η γερμανική εταιρεία άσκησε κατά της αμερικανικής εταιρείας αγωγή για παράβαση της σύμβασης ενώπιον αμερικανικού δικαστηρίου. Η αμερικανική εταιρεία άσκησε ανταγωγή κατά της γερμανικής εταιρείας, ζητώντας και εκείνη τη λύση της σύμβασης λόγω παράβασής της. Μετά από δικαστική διαδικασία, που διήρκεσε περισσότερο από ένα έτος, τα μέρη αποδέχθηκαν την εισήγηση του δικαστή να υποβάλουν τη διαφορά τους σε Διαμεσολάβηση και κατέθεσαν κοινή αίτηση για Διαμεσολάβηση στο Κέντρο Διαμεσολάβησης του WIPO.

Με δεδομένο ότι τα μέρη δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σχετικά με το πρόσωπο του Διαμεσολαβητή, το Κέντρο τούς υπέβαλε προς εξέταση κατάλογο με πέντε πιθανούς υποψήφιους, οι οποίοι συγκέντρωναν τα κριτήρια, που είχαν θέσει οι ίδιοι στη συμφωνία τους περί Διαμεσολάβησης. Μετά από κάποιες συζητήσεις, τα μέρη επέλεξαν από κοινού έναν από τους Διαμεσολαβητές, που είχε προτείνει το Κέντρο, ο οποίος ήταν δικηγόρος ειδικευμένος στη διανοητική ιδιοκτησία, με σημαντική εμπειρία στη Διαμεσολάβηση.

Ο Διαμεσολαβητής είχε συναντήσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και, ως άμεση συνέπεια του διευκολυντικού ρόλου, τον οποίο έπαιξε ο Διαμεσολαβητής κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, τα μέρη έλυσαν τη διαφορά τους έξι μήνες μετά την έναρξη της Διαμεσολάβησης.

 

Χωρίς να αναφέρει, βεβαίως, τα ονόματα των ενδιαφερομένων και τηρώντας την επιβαλλόμενη εχεμύθεια και εμπιστευτικότητα, ο WIPO έχει συντάξει λεπτομερείς περιγραφές της εξέλιξης της διαδικασίας Διαμεσολάβησης στις πιο πάνω υποθέσεις, που μπορεί να βρει κανείς στο WIPO MEDIATION GUIDE (http:// www.wipo.int/ amc)

 

Κατερίνα Κωτσάκη
επ. Δικηγόρος, Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Διαμεσολαβητών