Η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence), νοούμενη ως η δυνατότητα αντικατάστασης των ανθρώπινων διαδικασιών σκέψης και αλληλεπίδρασης από μηχανογραφικά συστήματα, εξακολουθεί να κερδίζει έδαφος σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του νομικού επαγγέλματος και ειδικότερα του τομέα της επίλυσης διαφορών.
Η Lex Machina, ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικών υπολογιστών για την εξόρυξη δεδομένων που δημιουργήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ το 2006, ήδη χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ για την αναζήτηση μοτίβων που βοηθούν στην πρόβλεψη της έκβασης των υποθέσεων. Επίσης, πιο πρόσφατα έκαναν την εμφάνισή τους οι «Έξυπνες Συμβάσεις» (Smart Contracts), συμβάσεις οι οποίες αποθηκεύονται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τη διαδικασία blockchain και το περιεχόμενο των οποίων καθορίζεται από τον κώδικα ηλεκτρονικού υπολογιστή και όχι από τις παραδοσιακές γραπτές ρήτρες. Υποστηρίζεται ότι μέχρι το 2045 θα έχουμε φτάσει σε ένα ανώτερο επίπεδο Τεχνητής Νοημοσύνης, με σχεδόν απεριόριστη δυνατότητα εκτέλεσης πάσης φύσεως εργασιών.
Για όσους απασχολούνται στον τομέα της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, οι προβλέψεις αυτές ενδέχεται να φαίνονται περισσότερο ανησυχητικές, ακόμη και τρομακτικές, παρά καθησυχαστικές ή συναρπαστικές. Το ερώτημα που τίθεται είναι ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της Τεχνητής Νοημοσύνης σε έναν χώρο όπου έχει πρωταρχική σημασία ο συνδυασμός λεπτών εννοιών, όπως τα νομικά δικαιώματα και η αίσθηση της δικαιοσύνης, καθώς και η ανθρώπινη αλληλεπίδραση και καθοδήγηση.
Στον τομέα της Διαμεσολάβησης, το ενδεχόμενο της εφαρμογής της Τεχνητής Νοημοσύνης αρχικά θεωρήθηκε απομακρυσμένο. Η Διαμεσολάβηση, η οποία ουσιαστικά αφορά την επαναφορά του ανθρώπινου στοιχείου σε συγκρούσεις και διαφορές, φάνηκε να είναι ένας τομέας στον οποίο δεν θα ήταν δυνατή η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ωστόσο, η «γέννηση» της Sophia το 2015 μπορεί να είναι προάγγελος των εξελίξεων που θα επακολουθήσουν. Η Sophia δημιουργήθηκε από την Hanson Robotics και σχεδιάστηκε ειδικά για να αλληλεπιδρά κοινωνικά με τους ανθρώπους και, ως εκ τούτου, να δημιουργεί σχέσεις.
Θα μπορούσε, λοιπόν, η Τεχνητή Νοημοσύνη να βρεθεί στο τραπέζι της Διαμεσολάβησης; Θα μπορούσε η Τεχνητή Νοημοσύνη να φτάσει σε τέτοιο σημείο που ένα ρομπότ να αντιπροσωπεύει έναν πελάτη ή, ακόμη, να προεδρεύει σε μια συνεδρία Διαμεσολάβησης; Αυτό που κάποτε φαινόταν καθαρή επιστημονική φαντασία δεν είναι καθόλου απίθανο να συμβεί. Οι δυνατότητες είναι πολλές. Το μέλλον θα δείξει αν η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αποτελέσει ένα εργαλείο για τον Διαμεσολαβητή, ένα στάδιο μιας ευρύτερης εξέλιξης στη διαδικασία ή έναν ανταγωνιστή.
Βασιλική Κουμπλή
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
