Στη χώρα μας από τον Οκτώβριο του 2018 πριν δικασθεί μια υπόθεση από το Δικαστήριο, θα πρέπει να έχει επιχειρηθεί προσπάθεια επίλυσης με Διαμεσολάβηση, όταν πρόκειται για ορισμένες κατηγορίες υποθέσεων. Τέτοιες υποθέσεις είναι κυρίως οι συνήθεις οικογενειακές υποθέσεις (όπως επιμέλεια, επικοινωνία, διατροφή, αποκτήματα), γειτονικές, τροχαίων με υλικές μόνο ζημίες, ιατρικής ευθύνης και κάποιες ακόμη. Διευκρινίζεται ότι δεν υποχρεωμένος κάποιος να λύσει την διαφορά που έχει με Διαμεσολάβηση, αλλά μόνο να προσπαθήσει να τη λύσει. Οπότε η «υποχρεωτικότητα» δεν είναι αντίθετη με την αρχή της «εκούσιας προσφυγής». Εφόσον βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση με τη Διαμεσολάβηση, η υπόθεση τελειώνει εκεί ΕΠΙΣΗΜΑ με το πρακτικό Διαμεσολάβησης που είναι τίτλος εκτελεστός όπως και μια δικαστική απόφαση. Αν δεν επιτευχθεί η επίλυση με τη Διαμεσολάβηση, τότε η υπόθεση θα συνεχιστεί στα δικαστήρια και θα εκδοθεί απόφαση από αυτά.

Στην Ιταλία, όπου επίσης υπάρχει υποχρεωτικότητα, και το παράδειγμα της οποίας μεταφέρθηκε στη χώρα μας, περίπου 150.000 υποθέσεις κάθε χρόνο εισάγονται σε Διαμεσολάβηση. Από αυτές, οι 7 στις 10 επιλύονται με τη Διαμεσολάβηση και δεν χρειάζεται προσφυγή στα δικαστήρια. Σε κάποιες κατηγορίες υποθέσεων τα ποσοστά επίλυσης με Διαμεσολάβηση είναι ακόμη πιο υψηλά, για παράδειγμα στις οικογενειακές υποθέσεις το ποσοστό επιτυχίας κυμαίνεται στο 85%.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία και Ουαλία) προβλέπεται ότι πριν από την υποβολή αίτησης προς το δικαστήριο για έκδοση απόφασης που αφορά οικογενειακή διαφορά, αυτός που πρόκειται να απευθυνθεί στο Δικαστήριο θα πρέπει πρώτα να επικοινωνήσει με οικογενειακό Διαμεσολαβητή και να κάνει μαζί του μια ενημερωτική συνάντηση – συζήτηση σχετικά με την οικογενειακή Διαμεσολάβηση. Είναι η λεγόμενη Μ.Ι.Α.Μ. η «συνάντηση ενημέρωσης για τη Διαμεσολάβηση». Ακόμη, σε περίπτωση διεθνούς απαγωγής τέκνου και υποβολής αιτήματος επιστροφής του τέκνου με βάση τη Σύμβαση της Χάγης, το δικαστήριο που επιλαμβάνεται τη σχετική διαδικασία, μπορεί να παραπέμψει τα μέρη σε Διαμεσολάβηση.

Στην Αυστραλία, o νόμος για το οικογενειακό δίκαιο προβλέπει ότι το δικαστήριο μπορεί, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, να διατάξει τους διαδίκους να επιχειρήσουν φιλικό διακανονισμό της οικογενειακής διαφοράς, στον οποίο περιλαμβάνεται η Διαμεσολάβηση.

Στη Γαλλία προβλέπεται δωρεάν Διαμεσολάβηση σε υποθέσεις διεθνούς απαγωγής παιδιών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης της Χάγης για Διαμεσολάβηση που οργανώνεται από την Κεντρική Αρχή της χώρας.

Σε πολίτες με χαμηλά εισοδήματα και με συγκεκριμένες προϋποθέσεις χορηγείται κατά περίπτωση σε κάποιες χώρες και «ευεργέτημα πενίας», χρηματοδότηση από το Δημόσιο προκειμένου οι πολίτες να λάβουν υπηρεσίες Διαμεσολάβησης και να λύσουν με τον τρόπο αυτό τις διαφορές τους.

Υπάρχει ακόμη σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη για τη Διαμεσολάβηση σε αστικές υποθέσεις, να εξετάσουν τη δυνατότητα να θεσπίσουν και να παρέχουν υπηρεσίες Διαμεσολάβησης δωρεάν ή με κάλυψη ενός μέρους του κόστους από το δημόσιο.

Διεθνώς, η προσφυγή στη Διαμεσολάβηση ενθαρρύνεται γενικώς και με πολλούς τρόπους, ώστε να καταστεί ένας συνήθης τρόπος επίλυσης των διαφορών έξω από τις δικαστικές αίθουσες.

Ευγνωσία Ραφτοπούλου – Χατζηπρίμου
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω ΔΣΘ
Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Συντονίστρια Πύλης Διαμεσολάβησης Ωραιοκάστρου